“Denborarik gabe geratzen ari gara” António Guterres Nazio Batuen idazkari nagusiak, New Yorkeko klimaren gailurrean, iaz esan zuen esaldia da. Baina, urtebete geroago, eta mundu mailako pandemia baten erdian, askorentzat zaila da klima-aldaketa bezalako arazo batean pentsatzea.

Hondamendi bat gertatzen denean, giza izaerak gure berehalako beharrak asetzeaz arduratzen gaitu, bereziki, COVID-19 bezalako hondamendi handi baten aurrean gaudenean. Baina tenperaturen igoera drastikoa etorkizunean urrun dagoela diruditzea, ez du arazoa txikiago bihurtzen, izan ere klima aldaketarenondorio okerrenak saihesteko modu bakarra gure ahaleginak orain bizkortzea da.

Munduko Meteorologia Erakundearen (OMM) azken txostenaren arabera, 2019 izan zen datuak lortzen direnetik bigarren urterik beroena, 2016. urtea izanik hura baino beroena izandako bakarra. Laurogeiko hamarkada geroztik, hamarkada berri bakoitza aurrekoa baino beroagoa izan da. Batez besteko tenperatura globala dagoeneko gradu bat igo da industriaurreko mailekiko, eta era berean, atmosferan beroa harrapatzen duten berotegi efektuko gas-maila aurrekaririk gabeen ondorioz joera horrek jarraituko duela aurreikusten da. 2015. urteko Parisko Klimaren Gailurraren helburua izan zen mende bukaeran berotze globala 1,5°C-tik behera mantentzea industriaurreko mailetan. Hala ere, zenbait azterlanen arabera, emisioen egungo erritmoan hazkunde hori 3,2°C ingurukoa izango litzateke. Klima-aldaketa gu baino azkarragoa da, beraz, eta lasterketa galtzen ari gara.

Klima aldaketaren inpaktuak nabaritzen ari dira jada: glaziarrak urtzen ari dira, urakanak maizago eta bortitzagoak dira eta gauza bera gertatzen da lehorteekin eta basoetako suteekin. Horren aurrean, administrazioek karbono neutraldun ibilbide-orriak bideratu behar dituzte.

Hala ere, EBk 2030erako dituen klima eta energia-helburuak ez dira Parisko Akordioarekin bateragarriak; izan ere, horretarako, EBk 2030erako gutxienez %65 baino gehiago murriztu beharko lituzke emisioak, Europako Batzordearen aldaketa berriak proposatutako %55etik urrun.

Era berean, berotegi-efektua eragiten duten gasak murrizteko helburuak lortzeko asmo handiko ekimen politiko eta legegile garrantzitsuak ezartzeke daude Estatuan; izan ere, bestela, Estatua berandu iritsiko da EBk ezarritako ingurumen-helburu asko lortzera, helburu horiek dagoeneko nahikoak ez badira ere. Alde horretatik, lehenik eta behin, beharrezkoa da gaur egun izapidetzen ari den klima-aldaketari buruzko legea onestea. Lege horrek orain arte murrizketa-xedeetan proposatutakoa baino anbizio handiagoa behar du, bai eta matrize fosilaren irteera azkarra ere –konpromiso sektorialak argi eta garbi izanda, fiskalitatea eta pizgarriak berrikusi behar dira–, eta desberdintasuna gaindituko duen eta garapen iraunkorreko alternatiba argiak sortuko dituen bidezko trantsizioa indartu behar du.

Eta Euskal Herrian ere antzeko egoeran gaude; izan ere, klima aldaketari eta energia-trantsizioari buruzko Eusko Jaurlaritzaren proposamenak, oraindik legerik ez dutenak, anbizio falta dute, eta gehiago begiratzen diete Petronor bezalako petrolio-enpresa handiei, EAJk ate birakariak dituen empresei alegia, karbonoz neutroa den, eta 2050 baino lehen aurreikusten ez duen, ekonomia bati baino. Nafarroan ere, aurreko legegintzaldiko Gobernuak aldaketa interesgarriak egin zituen arren, besteak beste hondakinen kudeaketa, azken aurrekontu proiektuan nabarmen murriztu ditu funts berdeen kontusailak.

Botere publikoek, nazioarteko erakundeetatik, tokitik tokirakoetara, urratsak eman behar dituzte aurrera, baina ez dira bakarrak. Guk ere, gizabanako garen aldetik, urratsak eman egin behar ditugu. Izan ere, gure bizimoduari buruz hartzen ditugun erabakiek eragina dute sortzen ditugun emisioetan, bereziki elikadurarekin, etxearekin eta garraioarekin lotutakoetan.

Beraz, Parisko Akordioaren konpromisoak betetzeko, sektore publikoa, enpresak eta gizarte zibila mobilizatu behar dira. Hala ere, mobilizazio bateratu hori konplikatua izango da egongo egoerarekin, alegia, Administrazio desegituratua, krisian dauden enpresak eta motibaziorik gabeko populazioa. Baina ezin dugu onartu. Krisi berri batek berandu baino lehen harrapatzea nahi ez badugu, denok egin behar ditugu urratsak klima-aldaketaren aurkako borrokan.

Gazte Abertzaleetatik argi daukagu, ekiteko garaia da. EKIN!

Berriro ere beste Urriak 12 baten aurrean kokatzen gara gaur. Zorionez, aurten, desfile militarrik ez dugu ikusi beharko gure inguruan. Hala ere, ezin dugu ahaztu Espainiako militarrak aise ibili zirela gure txokoetan “desinfektatzearen” aitzakiaz euren ikur eta presentzia azpimarratzen. Baina militar eta Hispanitatearen senaren azpian topatzen duguna zapalkuntza eta genozidioa da, eta hori ezin da ahaztu.

500 urte baino gehiago pasa dira Espainiar inperioa Amerikara iritsi zenetik, Gazte Abertzaleko kideok argi dugu ez dela zilegi gaur gaurkoz horren errudunak epaitu. Baina, ere berean, memoria demokratikoaz hitz egiten den honetan, ezin dugu pasatzen utzi historian zehar egon diren zapalkuntza kolonialak. Hau da, pasa zenaz gizarte gisa hausnartu eta gertatutako galera kultural eta soziala gogoratu behar ditugu.

“Urriak 12: Ezer ez ospatzeko” diogunean, ez da soilik espainiartasun banalez jositako nazionalismoari egiten diogun kritika bat, gure buruari ere errepikatzen diogun zerbait da. Gure herria zapaldua izan den moduan kasu batzuetan ere zapaltzailea izan da, eta gaurko eguna horretaz hausnarketa egiteko eguna ere bada.

Eta argi dago ezin dugula historia aldatu, baino bai ordea gure oraina, kolonialismoa eta ipar-hego zapalkuntza inoiz baino ageriago dago eta. Hori dela eta, Urriak 12 honetan ez dugu ezer ospatzeko, asko ordea borrokatzeko. Erresistentzia indigenoa ez delako historiako zerbait, gaur oso bizirik dagoen borroka baita.

Martin Luther King Jr.ek esan zuen moduan “biolentzia-eza gure garaiko erantzuna da arazo politiko eta moralen aurrean; gizateriaren beharra baita opresioa eta biolentzia gainditzea opresio eta biolentzia berrietan erori gabe”. Gaur egun, 2020ko Urriaren 2an, erantzun horretatik urrun gaude. Urrunegi, zoritxarrez.

Martin Luther King Jr.ek afro-estatubatuarren aldeko mugimenduan borrokatu zuen, segregazioa eta diskriminazio razialari amaiera emateko helburuarekin, hala ere, 1968an erahil zuten. 50 urte ostean, 1010 pertsona tiroz hil zituen estatubatuetako poliziak, gehiengoa arraza beltzekoak izanik, soilik beltzak izateagatik. Egoera honen aurrean Black Lives Matter eta antzeko mugimenduen bidez kanalizatu dira protestak, beti ere MLKen biolentziaezaren oinarriak erabiliz.

Gazte Abertzaleaken beti egongo gara antimilitarismoarekin, pazifismoarekin eta biolentzia-ezarekin konprometituak, bai Euskal Herrian baita gure herritik kanpo ere. 2012tik Euskal Herrian biolentzia iraganean geratu da, eta horrek asko pozten gaituen arren, ezin dugu ez-ikusiarena egin munduan dauden beste gatazkekiko: Kolonbiatik Palestinara, Kurdistanetik, Burunditik edota Filipinasetik pasata, azken aste honetan berriro ireki den Artsajeko (Nagorno-Karabaj) gatazka ahaztu gabe.

Gazte Abertzaleaketik ulertzen dugu arestian aipatutako gatazketan eta beste hainbatetan, izan armatuak edo ez, azken soluzioa nahita nahi ez oprimituei ahotsa ematean eta euren eskubideak errespetatzean oinarrituko da, beti ere gatazken soluzioen bideak erabiliz. Bestela beste edozein sasi-ebazpen gatazkaren itxiera faltsu bat izango da.

Artsajek gaur egun bizi duen egoerak argi uzten du berriki esandakoa. Bertan gatazka 1988ko Otsailean hasi zen, Azerbaiyaneko Errepublika Sozialista Sobietikoaren parlamentuan diputatu armeniarrek Artsajen askatasunaren aldeko nahia adierazi zutenean. Ekintza horren zergatia lurraldearen gehiengo armeniarraren nahia eta Azerbaiyaneko gobernuak kontrolatutako “azerifikazioari” aurre egitea izan ziren. Honen ostean, Azerbaiyanen hainbat armeniarrek jasandako sarraski segidek motibatua, gatazka militarra hasi zen Artsajen. 1991Ean SESBren disoluzioaren ostean gatazka militar hori gogortu egin zen, ustezko bake eta tentsioak ohikoak izanik urteetan zehar, gaur egunera iritsi arte.

Hala eta guztiz ere, estatu asko dira gutxiengo etniko edo/eta kulturalen eskubideak urratzen dituztenak. Zoritxarrez eskubide urraketa hauek jasaten duten zigor sozial eta internazionala oso txikiak dira, estatuen arteko babes sistemak sortuz eta horren bidez gutxiengo horien jazarpen politiko eta soziala sistematizatu egiten da. Urrutira joan gabe, Artsajeko gatazka ezin da esplikatu Azerbaiyan eta Turkiaren arteko adostasunik gabe, edota Turkiarekin jarraituta, Kurdistango herriak sistematikoki jasotzen duen jazarpenaz ere luze hitz egin genezake.

Gaur, Urriak 2, biolentzia-ezaren nazioarteko egunean, Gazte Abertzaleak bere babesa berresten du gatazka politikoen soluzio-bide bakar eta egoki bakarra biolentzia-eza izatea. Modu berean, nazioarteko komunitateari soluzio-bide egoki eta efektiboak sortzeko eta babesteko beharra helarazten diogu. Zapaldutako herri guztiak gogoratuz, besarkada estu bat eman nahi diogu Armenia eta Artsajeko herriari egungo garai zail hauetan. Gatazkari laster aterabide bat eman dadin opa diegu, bakean eta askatasunean bizi daitezen.

Ազատություն

Gazte Abertzaleak supports SANCA VENETA in the Veneto Regional Elections

On the 20th and 21st of September regional elections will be held in Veneto. And for the first time ever, the people of Veneto will be able to choose a clearly progressive and autonomist political force: SANCA VENETA.

For some years now, Sanca Veneta and Gazte Abertzaleak have been working together at the European level, through our common organisation EFAy, but also bilaterally. Sanca members have come to Euskal Herria to learn about our history and political institutions and about our movement. Furthermore, members of Gazte Abertzaleak have also travelled to Veneto to learn about the creation of this relatively new, yet highly successful, social and political movement, but also to learn about the continuous fight against mass tourism in the city Venice. Both organizations have acquired knowledge from each other and the internationalist bonds between Euskal Herria and Veneto have been strengthened.

On Sunday, Sanca Veneta will run for regional elections for the first time in their history, and doing so, it will break a taboo of venetian politics: being left-wing and pro-autonomy. After decades where Venetian nationalism was dominated by right-wing groups and their divisive agendas, Sanca Veneta offers now a fresh and new choice, a progressive choice that clearly supports the establishment of an autonomy for Veneto.

We wish Sanca Veneta the best of luck on these elections, and we hope that the connection between our nations remains strong!

Zorte on!